سید محمود حسینی شاهرودی
سید محمود حسینی شاهرودی
 |
برای اثبات‌پذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌شیعه برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالشکشید و حذف کرد. |
 |
||
| شناسنامه | ||
|---|---|---|
| نام کامل | سید محمود حسینی شاهرودی | |
| زادروز | حوالی ۱۳۰۰ ق | |
| زادگاه | شاهرود ایران | |
| تاریخ درگذشت | ۱۷ شعبان ۱۳۹۴ ق/۱۴ شهريور ۱۳۵۳ش | |
| محل درگذشت | نجف عراق | |
| آرامگاه | حرم امیرالمؤمنین | |
| فرزندان | سید محمد؛ سید علی | |
| دین | اسلام | |
| مذهب | شیعه دوازده امامی | |
| استادان | محمدکاظم خراسانی؛میرزای نایینی؛آقا ضیاءالدین عراقی؛سید ابوالحسن اصفهانی | |
سید محمود حسینی شاهرودی(۱۲۶۲-۱۳۵۳ش) از مراجع تقلید شیعه در قرن ۱۴ق. وی از شاگردان برجسته میرزای نائینی و آقا ضیاء عراقی بود و او را ذو الشهادتین می خواندند.
شاهرودی را به ساده زیستی و زهد ستوده اند. او با آنکه امکانات مالی فراوانی در اختیار داشت در منزلی استیجاری زندگی می‌کرد؛ پشتیبان مبارزات انقلاب اسلامی ایرانبود و نسبت به اقدامات عام المنفعه اهتمام جدی داشت. وی مؤسس اولین بعثه در مکه و مدینه و احیاگر سنت پیاده روی به سوی کربلا بود. مدفن او در بالاسر حرمحضرت علی(ع) قرار دارد.
محتویات
[نهفتن]ولادت
آیت الله سید محمود حسینی شاهرودی فرزند سید علی، در سال ۱۳۰۱ق/۱۲۶۲ ش در قلعه آقاعبدالله از توابع شهر بسطام در نزدیکی شاهرود به دنیا آمد.[۱]
تحصیل
شاهرودی خواندن و نوشتن را در زادگاه خود فرا گرفت سپس علم صرف و نحو را در بسطام نزد فاضل بسطامی آموخت و سایر دروس مقدماتی را از اساتید مدرسه بیدآباد شاهرود استفاده کرد.
او دروس سطح و نیز کفایه الاصول را در مشهد فرا گرفت و به تدریس کفایه الاصول در حوزه علمیه آن شهر پرداخت. پس از چندی عزم دیار خود کرد ولی اساتیدش که توان او در استنباط احکام دینی را می‌دیدند با تصمیم او مخالفت کرده و حتی یکی از اساتیدش به او گوشزد کرد که مرجع تقلیدت درس خواندن را بر تو واجب و اشتغال به کار دیگر را ممنوع می‌داند. این امر باعث شد تا از تصمیم خود منصرف شده و عازم شهر نجف اشرف شود.
استادان
او به محض ورود به نجف اشرف در ۱۳۲۷ق در درس خارج فقه و اصول آخوند خراسانی حاضر شد و تا زمان درگذشت آخوند، یعنی یک سال و نیم نزد او درس خواند. سپس همراه با آقا سید جمال گلپایگانی و میرزا مهدی اصفهانی در درس میرزای نائینی حاضر و از شاگردان ویژه وی شدند. به گفته فرزندان شاهرودی او مؤسس درس نائینی به شمار می‌رود. [۲]آیت الله شاهرودی همچنين در دو دوره اصول آقا ضیاء الدین عراقی نيز حضور يافت.
اعتماد ميرزاى نایینى به سيد محمود شاهرودی آنچنان بود كه شاگردانش را براى آزمودن اجتهاد نزد او مى‌فرستاد و گواهى وى را گواهى دو عادل به شمار مى‌آورد. به همین جهت آقا ضياءالدين عراقى و آيت الله سيد ابوالحسن اصفهانىنیز او را ذوالشهادتين (یعنی دارای دو شهادت) خواندند و طالبان اجتهاد را براى آزمون نزد وى می‌فرستادند. [۳]
شاگردان
اکثر مراجع تقلید دوره بعد از آیت الله شاهرودی، در جلسه درس وی شرکت داشتند. فرزندش سید محمد حسینی شاهرودی، سید محمد جعفر مروج جزائری، محمد رحمتی سیرجانی و علی آزاد قزوینی از مشهورترین شاگردان او به شمار می‌آیند. [۴]
مرجعيت
آیت الله شاهرودی در دوره میرزای نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی در ۳۵ سالگی به اجتهاد رسید ولی از انتشار رساله عملیه امتناع می‌ورزید . پس از فوت میرزای نایینی و سید ابوالحسن اصفهانی، حواشی رساله اصفهانی را به عنوان رساله عملیه منتشر ساخت. مرجعیت او بعد از درگذشت آیت الله بروجردی (۱۳۸۰ق) فراگیرتر شد.[۵]
زهد و پارسایی
مؤلف «معجم رجال الفکر والادب» درباره زهد و دنیاگریزی او می‌گوید:
«او مردی پرهیزگار، صالح، زاهد، متقی، متواضع، خوش سخن و نیکوگفتار بود، زندگی‌اش به دور از تکلف و ریا و هیاهو بود، اهل ساده زیستی و ریاضت بود و در طول عمر دل به دنیا نسپرد».
حساسیتی که آیت الله شاهرودی در استفاده از سهم امام داشت، وی را از هر گونه پرداختن به رفاه باز می داشت. این حساسیت به اندازه ای بود که از اقامت در منزلی که از سهم امام تهیه شده بود، اجتناب می ورزید و با وجود اینکه از مراجع مسلم تقلید بود، در منزلی استیجاری اقامت می گزید. یکی از شاگردانش در این زمینه می گوید:
معظم له چون قبل از مرجعیت در منزل استیجاری اقامت می کردند، جمعی از علاقه مندان ایشان، پنج هزار دینار کویتی برایش می فرستند تا برای ایشان منزلی تهیه کنند، ایشان می پرسند: «آیا این پول از آن من است؟» جواب می دهند: بلی. در همان جلسه رو به فرزندشان سید علی کرده و می فرمایند: «این پول ها را به دینار عراقی تبدیل کنید و به مصارف حوزه های علمیه نجف، کربلا و سامرا برسانید».
ابداعات و نوآوری ها
بیمه درمانی طلاب
او قراردادی با چند داروخانه نجف اشرف تنظیم کرد. طلاب نسخه‌ها را به امضای یکی از دو فرزند بزرگ ایشان می‌رساندند و آنگاه نسخه را به داروخانه تحویل داده و دارو را کاملاً مجانی دریافت می‌کردند.
تأسیس بعثه حج بیت الله الحرام
آیت الله شاهرودی که به همراه اعضای جلسه استفتائات در سال ۱۳۴۵ ش به حج بیت الله الحرام رفت، سیل جمعیت به سوی محل اقامت وی روان شد و از مسائل و مشکلات شرعی و مسائل مربوط به حج استفتاء کردند. این مسئله سبب شد که این مرجع تقلید به ضرورت حضور جمعی از اهل علم مسلط بر احکام حج پی ببرد، لذا از سال (۱۳۴۶ش) جمعی را به منظور حضور در مراسم حج و زیارت (مکه و مدینه) اعزام کرد و نام «البعثة الدینیة للحج» برای این هیئت اعزامی انتخاب شد و از آن پس سایر علما و مراجع دین به این مسئله می‌پردازند.
تشرف پیاده به کربلا
پیاده روی به کربلا تا زمان محدث نوری (متوفای ۱۳۲۰ ق) بین طلاب و فضلای حوزه نجف رسم بود، ولی پس از آن متروک گردید. در سابق و قبل از اختراع وسیله نقلیه موتوری، کلیه سفرها با تشکیل کاروان انجام می‌شد، کاروان‌ها منزل به منزل حرکت نموده و هر یک از مسافران با امکانات شخصی خود، بعضاً با مرکب و بعضاً پیاده، همگی با کاروان مسیر مورد نظر را طی می‌کردند.
با وارد شدن اولین نوع از اتومبیل ها به منطقه، سفرهای کاروانی تعطیل شده و مسافرتها به گونه جدید شکل گرفت. آنگاه پس از مدتی و با مطرح شدن آیت الله شاهرودی به عنوان یکی از اساتید و مدرسان با نفوذ معنوی و قابل توجه حوزه نجف به علت التزام و اصرار ايشان در پياده رفتن به كربلا ، مجدداً مسئله پیاده رفتن به کربلا به عنوان یک سفر مقدس در بین طلاب نجف رایج شد، ضمن اینکه بعضی از ایرانیان نیز در سفر عتبات احیاناً آنان را همراهی می‌نمودند.
رفته رفته مردم عراق به این مسئله توجه کرده، این گونه سفرهای مقدس رواج یافت. با مطرح شدن حرکت‌های انقلابی در عراق، این مسئله رواج بیشتری یافت تا آنجا که از بصره تا کربلا در فصل زیارتی اربعین أباعبدالله (علیه السلام) کاروان‌های پیاده شکل گرفت.
تأسیس آموزشگاه
از آنجا که آموزشگاه ها و مدارس آن روز نجف از سوی دولت‌های ایران و عراق حمایت می‌شدند بیشتر طلاب از ثبت نام فرزندانشان در آنجا امتناع می‌کردند.آیت الله شاهرودی آموزشگاهی تأسیس کردند که از مرحله ابتدایی تا پایان متوسطه ، در دو برنامه فارسی (ایرانی) وعربی (عراقی) را کاملاً پوشش داده و طی دو شیفت صبح و بعدازظهر فعالیت آموزشی و تربیتی داشت.
این مدرسه بعد از رحلت آیت الله شاهرودی توسط فرزند بزرگ او سيد محمد شاهرودی تا زمان اخراج از عراق به کار خود ادامه داد.
امور عام المنفعه
- احداث شهرک مسکونی طلاب
- بنای مسجد و حسینیه در کابل افغانستان
- مدرسه علوم دینی در فاروج( مدرسه محمودیه) و فومن گلستان و بازسازی مدرسه بخارایی و مدرسه قزوینی در نجف
- ساخت مسجد و مدرسه در زاهدان
- بنای مسجد معصومیه در بجنورد، مسجد قائمیه در گنبد کاووس، و مسجدهایی در کلاله، رامیان، تایباد و جاجرم. [۶]
پانویس
منابع
منبع اصلی مقاله: سایت آیت الله سید محمد شاهرودی